سم حشره کش دانیتول (فن پروپاترین) ماد ایساتیس
حشره کش و کنه کش تماسی و گوارشی
دوره کارنس : 14 روز
این آفتکش در بازار با نام تجاری دانیتول (Danitol EC10%) وجود دارد.فن پروپاترین حشره کش و کنه کش پیریتروئیدی با خاصیت غیر سیستمیک و اثر تماسی و گوارشی می‌باشد که بصورت امولسیون (EC10%) برای کنترل حشرات و کنه‌های آفت گیاهی استفاده می‌شود. فن پروپاترین اثر دور کنندگی حشرات را، نیز از خود نشان می‌دهد. ساخت این ترکیب خود انقلابی در تولید و عرضه حشره کشهای شیمیایی است.
فن پروپاترین در برابر نور خورشید پایداری زیادی دارد(البته تحت تابش مستقیم اشعه ماورای بنفش تجزیه می‌شود) ولی زمانی که به مدت طولانی در برابر نور قرار گیرد اکسید شده و از تأثیر آن کاسته می‌شود. چون خاصیت تبخیری کمی دارد، دوام آن روی محصول تا حد مناسبی زیاد است(10 روز). نیمه عمر(DT50) فن پروپاترین در آب رودخانه 2 تا 7 هفته و در آب مقطر 6 هفته است، دوره فعال ماندن آن در خاک 1 تا 5 روز و در گیاه 4 تا 6 روز است. سمیت گوارشی این ترکیب برای انسان و جانوران خونگرم متوسط ولی سمیت پوستی آن کم است.
مکانیسم اثر :
سم فن پروپاترین اثر ضربه ای (knock down) سریع دارد. این تأثیر مستقیماً به اثر کشندگی سم مربوط نیست، زیرا میزان سم لازم برای ایجاد مرگ و میر حشرات و کنه ها معمولاً بسیار بیشتر از مقداری است که برای فلج کردن آنها مورد نیاز می‌باشد. اثر این ترکیب مثل پیریترینها است. اثر فن پروپاترین ناشی از مهاراعصاب بوده و با درجه حرارت رابطه مستقیم دارد.
فن پروپاترین میزان حساسیت ناحیه پس سیناپسی را به تحریکات عصبی کاهش داده ومیزان رها سازی گاما آمینو بوتریک اسید(GABA) را در ناحیه پیش سیناپسی افزایش می‌دهد در نتیجه باعث ممانعت از انتقال پیامهای عصبی می‌شود. فن پروپاترین چربی دوست بوده و به راحتی توسط لایه کوتیکول حشرات و سطح برگ جذب می‌شود، به همین دلیل در مقابل شسته شدن توسط باران مقاوم است. خاصیت حشره کشی فن پروپاترین به مقدار دز توصیه شده در مورد هر آفت وپوشش کامل لایه سم روی سطح برگ بستگی دارد.
این ترکیب علاوه بر اثرضربه ای، خاصیت دور کنندگی(در مقادیر مصرف زیاد) و عدم تغذیه آفات (در مقادیر مصرف کم) را نیز دارد. همچنین با جلوگیری از تغذیه کنه های بالغ و کاهش اعمال حیاتی آنها موجب کاهش تخمها می گردد.
موارد مصرف :
فن پروپاترین به منظور کنترل حالات متحرک انواع کنه‌ها (به استثنای کنه‌های چهارپا/Europhides) و حشراتی مثل مگسهای سفید، مینوزها، حشرات برگخوار و ساقه خوار، شته‌ها، پسیلها روی درختان میوه دانه دار، مرکبات، انگور، سبزیجات و صیفی‌جات، پنبه، گیاهان گلخانه‌ای و زینتی قابل استفاده است.
سازگاری و اختلاط :
تاکنون گزارشی در مورد عدم سازگاری فن پروپاترین روی گیاهان مذکور در دز توصیه شده عنوان نشده است. ولی این سم با ترکیبات قلیایی (نظیر ترکیب بردو و … )، قابل اختلاط نیست.
