پروانه میوه خوار بادمجان

پروانه میوه خوار بادمجان

( Eggplant fruit and shoot borer ( EFSB

Leucinodes orbonalis GUENEE

( lep., Pyralidae )

مناطق انتشار پروانه میوه خوار بادمجان

پروانه میوه خوار یا EFSB  بادمجان از سال ۱۳۷۶در استان مازندران و در شهرهای نور ، محمد آباد ، ساری و آمل روی میوه بادمجان در سطح وسیع و به طور  محدود روی گوجه فرنگی خسارت وارد می سازد ( رضایی و درگاهی ۱۳۸۳). این آفت از کشورهای آسیایی ، آفریقایی و از کشورهای همسایه از پاکستان گزارش شده است.

گیاهان میزبان پروانه میوه خوار بادمجان

سیب زمینی ، بادمجان ، گوجه فرنگی و سیب زمینی شیرین میزبان این آفت می باشند.

شکل شناسی پروانه میوه خوار بادمجان

رنگ افراد بالغ سفید با نقاط صورتی و یا آبی کمرنگ می باشد. این نقاط روی بال ها آبی متمایل به قهوه ای است.

تخم پروانه میوه خوار بادمجان

تخم ها به رنگ سفید کرمی هستند که به طور انفرادی و یا گروهی در پشت برگ گیاهان میزبان قرار داده می شوند.

لارو پروانه میوه خوار بادمجان

لارو سن یک به رنگ سفید شیری است، اما وقتی تغذیه آن کامل شده و به لارو بالغ تبدیل می شود، رنگ آن صورتی شفاف می کردد و اندازه آن به ۱۸-۱۵ میلیمتر می رسد.

خسارت پروانه میوه خوار بادمجان

لارو آفت با تغذیه از سرشاخه و برگ و ایجاد تونل داخل میوه ایجاد خسارت می کند. لاروهای جوان آفت به شاخه و گل های گیاه حمله می نمایند ، ولی لاروهای مسن تر داخل میوه ایجاد تونل می کنند . لاروها روی میوه ها سوراخ ریزی به وجود می آورند که پر از فضولات لارو می شود. هر میوه ممکن است دارای ۲۰ عدد لارو باشد.

زیست شناسی پروانه میوه خوار بادمجان

حشرات ماده تخم های خود را به صوت انفرادی و یا دسته ای در پشت برگ ، ساقه ، غنچه و قاعده میوه گیاهان میزبان قرار می دهند . لارو سن یک پس از خروج از تخم ، در ساقه یا میوه حفره کوچکی ایجاد کرده و شروع به تغذیه از آن می کنند. پس از تغذیه کامل ، لاروها در روی ساقه ها یا بوته های خشک شده و یا برگ های ریخته شده در سطح زمین به شفیره تبدیل می شوند . این آفت با تغذیه از برگ و میوه باعث ضعف گیاه و تولید میوه های غیر قابل مصرف می شود . هنگامیکه جمعیت آفت به علت تعدد نسل افزایش یابد خسارت بسیار شدید است . این حشره در شرایط آب و هوایی گرم منطقه چند نسلی بوده و دارای تداخل نسل است.

روش های کنترل پروانه میوه خوار بادمجان

الف) زراعی

۱- از بین بردن بوته های آلوده .

۲- کشت گیاهان غیر میزبان و اجرای تناوب دوساله .

۳- استفاده از ارقام مقاوم و دیررس .

ب) مکانیکی

اگر حصار مزرعه به ارتفاع ۵/۲ متر باشد پروانه های ماده قادر به وارد شدن به داخل مزرعه نیستند ، زیرا این حشره بسیار تنبل بوده و قادر به پرواز در ارتفاع بالاتر نمی باشد .

ج) کنترل فرمونی

استفاده از فرمون برای ردیابی آفت و جمع آوری حشرات بالغ در مدیریت این آفت نیز معمول است .

از تله های فرمونی دلتا و قیفی می توان به منظور ردیابی پروانه آفت خوار بادمجان استفاده نمود

د) بیولوژیکی

زنبور Eriborus sinicus یکی از دشمنان طبیعی این آفت است که به صورت پارازیتویید داخلی عمل می نماید و در کاهش جمعیت آفت موثر می باشد . این فرمون در بنگلادش و هند به  صورت گسترده تولید و استفاده می گردد.

ج) شیمیایی

پروانه میوه و شاخه خوار بادمجان از پر خسارت ترین آفات بادمجان در جنوب آسیاست که روش های مدیریتی کنترل این آفت محدود به استفاده مکرر حشره کش های شیمیایی است و تاکنون تحقیق جامعی علیه این آفت در ایران صورت نگرفته است . در این آزمایش به منظور کاهش مقاومت این آفت به حشره کش های تکراری چند حشره کش مالاتیون ، ایمیداکلوپرید و باسیلوس تورینژینسیس از گروه های مختلف شیمیایی علیه این گونه در شرایط مزرعه استفاده گردید. ایمیداکلوپرید به دو صورت محلول پاشی و استفاده در پای بوته آزمایش شد . قالب آزمایش بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه نوبت سمپاشی برای هر حشره کش انجام شد.

بر اساس نتایج بدست آمده درصد آلودگی میوه در تیمارهای ایمیداکلوپرید بصورت محلول پاشی و مالاتیون بترتیب ۱۱ و ۱۷ درصد بود و بیشترین کارایی را داشتند . این مقادیر برای دو حشره کش ایمیداکلوپرید بصورت مصرف در پای بوته و باسیلوس تورینژینسیس بترتیب ۱۸/۶۶ و ۲۱/۶۶ درصد بود. در شاخص آلودگی شاخه ایمیداکلوپرید بصورت محلول پاشی و ایمیداکلوپرید بصورت مصرف در پای بوته با مقدار بترتیب ۶/۶۷ و ۱۱/۶۶ درصد بهترین کارایی را داشتند که این مقادیر برای تیمارهای مالاتیون و باسیلوس بترتیب ۱۳/۶۶ و ۱۷/۶۶ بود . نتایج کلی این پژوهش نشان می دهد که دو روش کاربرد ایمیداکلوپرید می تواند در کنترل پروانه میوه خوار انتخاب بسیار خوبی باشد و حشره کش کم خطر باسیلوس تورینژینسیس برای کنترل این آفت مناسب نمی باشد.

مرجع : خانجانی ، م. آفات سبزی و صیفی ایران. ۱۳۹۱٫ انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

آیینه چی و همکاران. بررسی حساسیت کرم میوه خوار بادمجان Leucinodes orbonalis (Lep: Pyralidae) به حشره کشهای مختلف. ۱۳۹۳٫ اولین کنفرانس بین المللی یافته های نوین در علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست.

گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی از گروه کشاورزی اف اس پی مارکت