نقش ازت فسفر و پتاس در رشد و نمو گندم

نقش ازت فسفر و پتاس در رشد و نمو گندم

The role of NPK in wheat
بدون مديريت مناسب تغذيه و حاصلخيزي خاک، توليد مداوم يک محصول سبب کاهش مقدار عناصر غذايي در خاک مي گردد.
در طول زمان کاهش تجمعي اين عناصر سبب کاهش حاصلخيزي خاک، کاهش توليد و عملکرد گندم و کيفيت آن مي شود.
مصرف عناصر غذايي از طريق کودهاي شيميايي و آلي اين نقيصه را جبران مي نمايد.
از طرف ديگر مصرف بيش از حد برخي از عناصر موجب بروز مشکلات زيست محيطي و اقتصادي شده و باعث ايجاد خسارت به گياه، دام و در نهايت انسان ميگردد.
از اين رو رعايت اصل برقراري تعادل در ميزان مطلق و نسبي مصرف عناصر غذايي براي پايداري در توليد و حفظ حاصلخيزي خاك و سلامت محيط زيست و در نهايت حرکت در راستاي کشاورزي پايدار الزامي است.
تغذيه متعادل گندم، علاوه بر افزايش مقاومت گياه نسبت به آفات و بيماريها، شرايط خشکي و شوري خاك و همچنين سرماي نابهنگام، به دليل افزايش غلظت عناصر مفيد در دانه گندم، سبب کاهش بعضي از بيماريها و مشکلات ناشي از سوء تغذيه و ارتقاي سطح سلامت جامعه خواهد شد.
ازت و نقش آن در گندم
1- تحريک کننده نمو ريشه
2- زودرسي محصول
3- افزايش تعداد خوشه
4- نمو خوب دانه
5- افزايش درصد خوشه هاي پر شده
6- افزايش مقدار پروتئين دانه
کمبود ازت معمول ترين و گسترده ترين کمبود عناصر غذايي در غلات دانه ريز است.
گياهان مبتلا به کمبود ازت در مقايسه با گياهان سالم رنگ پريده و زرد هستند. اين علائم ابتدا در مسن ترين برگ ها ظاهر مي شود، در حاليکه برگ هاي جوان نسبتا سبز باقي مي مانند.
برگ هاي مسن تر نسبت به برگ هاي جوان تر کم رنگ تر شده کلروز در نوک برگ ايجاد مي گردد که اين کلروز (رنگ پريدگي) در قاعده برگ به رنگ سبز روشن تبديل خواهد شد و در مدت نسبتا کوتاهي کل مزرعه رنگ زرد پيدا مي کند.

نشانه هاي کمبود ازت در گندم

فسفر و نقش آن در گندم

1- تحريک کننده نمو ريشه
2- زودرسي محصول
3- افزايش پنجه زني
4- افزايش تعداد خوشه
5- نمو خوب دانه
مشخص ترين نشانه کمبود فسفر در مراحل اوليه رشد رويشي گندم، کاهش رشد و توانايي گياه است.
کليه گياهان مبتلا به کمبود فسفر به رنگ سبز تيره تغيير يافته و نقاط رنگارنگ به صورت تيره و روشن در مسن ترين برگ ها ظاهر مي شوند.
علائم اختصاصي در برگ هاي مسن ديده شده، کلروز (رنگ پريدگي) از نوک برگ پير شروع شده و به طرف قائده برگ گسترش مي يابد ولي مانند ساير قسمت هاي گياه سبز تيره باقي مي مانند.

نشانه هاي کمبود فسفر در گندم

پتاسيم و نقش آن در گندم

1- بهبود کارايي فتوسنتز
2- افزايش مقاومت در برابر برخي از بيماري ها
3- بيشتر شدن راندمان استفاده از آب
4- افزايش استحکام ساقه
5- افزايش ميزان پرشدگي دانه
6- افزايش تعداد خوشه
7- افزايش اندازه و وزن دانه
8- افزايش بازدهي کودهاي ازته
گياه گندم در مرحله ساقه رفتن (و پس از آن) بيشتر از ساير مراحل به پتاسيم احتياج دارد.
گندم در اين مرحله روزانه 3.5 تا 8 کيلوگرم در هکتار پتاسيم جذب مي نمايد، مصرف کودهاي پتاسه اين نياز را جبران مي کند.
علائم اختصاصي کمبود پتاسيم در گندم هميشه در برگ هاي پير به صورت خال هاي نکروزه در طول برگ به وجود آمده و سريعا به طرف نوک و حاشيه برگ گسترش مي يابد.
گياهاني که شديدا مبتلا به کمبود پتاسيم (K) مي شوند ظاهر گياه دچار تنش خشکي مي شود.

نشانه هاي کمبود پتاس در گندم

کاربرد کودهاي NPK با درصدهاي مختلف (با توجه به دوره اي که گياه در آن قرار دارد) وهمچنين کودهاي جديدي که به صورت تک عنصر پتاسيم و يا ترکيبي از عناصر پتاسيم و فسفر (PK)، مي تواند راه کارهاي مناسب و سريع براي تامين نيازهاي گندم باشد.
همچنين ورود برخي از کودهاي NPK با درصدهاي مختلف (با توجه به دوره اي که گياه در آن قرار دارد) و همچنين کودهاي جديدي که بصورت تک عنصر پتاسيم (K) و يا ترکيبي از عناصر پتاسيم و فسفر (PK) مي تواند راهکار مناسب و سريع براي تامين نيازهاي گياه باشد.
همچنين ورود برخي از کودهاي NPK که حاوي عناصر ريزمغذي نيز هستند بعنوان ترکيبات کامل تري مي توانند کمک بيشتري به گياه نمايند.
اين نوع کودها مي توانندعناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم را به شکل کاملا محلول و قابل جذب در ميزان مناسب در اختيار گياه قرار دارند.
منابع :
1- امام، ي. 1382. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شيراز.
2- امام، ي و نيک نژاد، م. 1373. مقدمه اي بر فيزيولوژي عملکرد گياهان زراعي. دانشگاه شيراز
گرد آورنده : سپيده مدني- کارشناس ارشد بيماري شناسي.