بیماری پاخوره گندم و علت آن

بیماری پاخوره گندم و علت آن

عوامل بیماری پاخوره گندم

این بیماری جزو بیماری های ریشه، ‌طوقه و قاعده ساقه گندم می باشد.  عامل بیماری قارچ خاکزی Gaeumannomyces graminis است. سه واریته برای این گونه شناخته شده است روی گندم و جو، G.graminis Var.avenae روی یولاف و G.graminis Var.graminis روی برخی علفهای گندمیان بیماریزا است.

نشانه‌های بیماری پاخوره گندم

علایم بارز بیماری بصورت سیاه و براق شدن ریشه ها، طوقه و بخش های پایین ساقه، سخت و شکننده شدن ریشه ها، سفید و عقیم شدن سنبله در بوته های دارای شدت بالای بیماری و کوتاه شدن ارتفاع بوته های بیمار می باشد.

سنبله‌ ها دارای دانه‌ های چروکیده شده و در اثر رشد قارچ تیره‌ رنگ می گردند. بوته‌ های آلوده به آسانی از خاک بیرون آمده یا از محل طوقه می‌ شکنند، ولی در صورت رطوبت زیاد در فصل رشد، ‌سیاه ‌شدگی ریشه ‌ها به سمت طوقه و قاعده ساقه ادامه می‌یابد و در این قسمتها پوشش میسلیومی سطحی تیره و درخشنده‌ای، ساقه تا سطح زیر غلاف برگ را می‌ پوشاند. ساقه‌ های بیمار در قاعده ضعیف و گاهی ممکن است کج شده و روی زمین بیفتند.

چرخه بیماری پاخوره گندم

ریسه ها و اندام جنسی قارچ در بوته‌ های بیمار و در بقایای آنها دوام می‌ آورد. هر چند آسکوسپورها یا اندام جنسی از اهمیت کمتری برخوردار هستند. ریشه‌ های گندم هنگام رشد در خاک، در اثر تماس با بقایای آلوده بیمار می‌ شوند. آلودگی در فصل رویش اتفاق می‌افتد و حرارت مناسب برای آن ۲۰-۱۰ درجه سانتی‌گراد است، بنابراین در پاییز و اوایل بهار در طوقه و قاعده ساقه بیشتر پیشروی می‌کند.

رطوبت و قلیایی بودن خاک شرایط مساعد برای این آلودگی است. این بیماری در خاک های غیر حاصلخیز و فاقد زه‌ کشی مناسب شدت دارد و درخاکهای مرطوب و اراضی که زراعت گندم سه ‌چهار سال پی‌درپی و بطور مستمر انجام می‌شود، شدیدتر است.

روش های کنترل بیماری پاخوره گندم

۱- اجرای تناوب با گیاهان غیر میزبان (گیاهان دولپه‌ای مانند نخود،‌ لوبیا و بقولات) یکی از بهترین روشهای کنترل این بیماری می‌باشد.

۲- اجتناب از آبیاری بیش از حد

۳- از بین بردن بقایای گندم و جو پس از برداشت با اجرای شخم عمیق و یا نیمه عمیق

۴- ضدعفونی بذر با سموم دیفنوکونازول و تریادیمنول

۵- حذف کامل گندم های خودرو نقش مهمی در کنترل بیماری ایفا می‌کنند.