کرم های خاکستری جوانه خوار یا کرم طوقه بر

کرم های خاکستری جوانه خوار یا کرم طوقه بر

شب پره های زمستانه (کرم طوقه بر یا کرم های خاکستری جوانه خوار)

Agrotis segetum Schiff.

Agrotis exclamationis L.

Agrotis ipsilon Rotten

. (Lep., Noctuidae)

مقدمه بر کرم طوقه بر

بالشویسکی (1966) جنس این گونه را Scotia ذکر می کند. روشندل و جوان مقدم (1381) شب پره های زمستانی مزارع شهر کرد را شناسایی و 95 درصد جمعیت غالب را A. segatum اعلام نمودند.

مناطق انتشار و گیاهان میزبان

کرم طوقه بر یا شب پره زمستانی (Agrotis segetum) به ریشه و طوقه عده ای از گیاهان زراعی از قبیل لوبیا، چغندرقند، پنبه، خیار، کدو و … حمله می کند و در ابتدای رویش گیاهان مذکور که جوان هستند صدمه زیادی می زند. در تمام مناطق ايران انتشار داشته و علاوه بر چغندرقند به ريشه و طوقه گياهان مختلفي مانند ذرت، پنبه، خيار، گوجه، سيب زميني، يونجه، آفتابگردان و… حمله مي نمايد. در اوایل بهار چون لاروها در کقایسه با مراحل فنولوژیکی گیاه میزبان (مراحل رشد اولیه) نسبتا درشت هستند، لذا خسارت آن ها شدید و چشمگیر است. لاروهاي جوان از قسمتهاي هوائي ميزبان تغذيه كرده و در سنين بالاتر از محله طوقه و يا كمي پایين تر تغذيه نموده و سبب قطع شدن گياه مي گردند. از اين نظر به آن Cut worm يا كرم طوقه بر گويند.

شکل شناسی کرم طوقه بر

حشره كامل شب پره ای به طول 17-15 و عرض بدن با بال های باز 50-45 میلی متر، بال جلو ای روشن تا تیره، روی هر بال جلو سه لكه كشیده مثلثی در قاعده، گرد در میانه و لوبیایی در حاشیه بال دیده می شود. بال های عقبی سفید و روشن با رگبال های خاکستری مشخص است.

تخم کرم طوقه بر

تخم ها به شکل نیم کروی، با قاعده مسطح و راس کم و بیش گنبدی شکل دیده می شود. قطر تخم ها حدود 5/0 میلیمتر است. تخم ها ابتدا به رنگ سفید شیری و هنگام تفریخ سیاه رنگ می شوند. تخمگذاری به صورت انفرادی و در مواردی در دستجات 16-14 عددی صورت می گیرد.

نقش و نگار روی تخم های اگروتیس در حال تفریخ

لارو کرم طوقه بر

لارو از خاكی، خاكستری تا سیاه رنگ به طول 50-45 میلی متر در حداكثر رشد و روی سطح پشتی یك نوار باریك روشن دیده می شود. در طول پشت بدن لارو یک نوار باریک روشن وجود دارد. پشت سینه اول (روی پیش گرده) یک لکه قهوه ای یا سیاه رنگ پهن وجود دارد در سایر حلقه های بدن لارو، خالهای سیاه زگیل مانندی دیده می شود که روی هریک از آنها یک مو وجود دارد.

لارو اگروتیس

شفیره کرم طوقه بر

شفیره كله قندی، حنایی به طول 20-15 میلی متر و در انتها دارای تعدادی خار است. تخم ها حدود 5/0 میلی متر ابتدا سفید شیری و سپس لكه های ای پیدا كرده و در پایان سیاه می شوند. شفیره ها درون گهواره های بیضی شکلی که بوسیله لارو از خاک ساخته میشود در زیر خاک قرار دارند.

شفیره Agrotis segatum

خسارت کرم طوقه بر

لاروهای سن یک از تخم خارج شده، ابتدا از قسمت های سبز برگ تغذیه مختصری نموده و پس از انجام اولین پوست اندازی در سطح خاک افتاده و خود را به پای بوته رسانده و از طوقه گیاهان تغذیه می کند و در نتیجه یک حفره نسبتا بزرگی در طوقه گیاه بوجود می آید و طوقه قطع می شود، که باعث خشکیدن گیاه جوان می گردد. خسارت آفا در ابتدای رشد دارای اهمیت است؛ زیرا در ابتدای رویش، موقعی که بوته ها تازه سبز شده اند قدرت ترمیم گیاه مذکور کم بوده و بدین لحاظ در اکثر موارد قادر به جبران خسارت وارده نیستند.

خسارت لارو اگروتیس بر روی غده سیب زمینی و ساقه ذرت

زيست شناسي کرم طوقه بر

زمستان را به صورت لارو سنين آخر در عمق 20-10 سانتي متري خاك مي گذرانند. در بهار با مساعد شدن شرايط آب و هوا لاروهاي بالغ از عمق زمين به طرف سطح خاك (حدود 6-5 سانتی متر) بالا مي آيند و براي خود لانه ای از خاك به شكل گهواره تهيه مي كنند و داخل آن تبديل به شفيره مي گردند. دورة شفيرگي 20-15 روز، سپس حشرات كامل ظاهر مي شوند. خروج پروانه هاي نسل زمستاني در طول نيمه دوم فروردين ماه مي باشد. حشرات كامل روزها زير كلوخه ها و بوته ها پنهان شده و اوايل غروب به بعد شروع به پرواز و جفت گيري مي كنند. تخمها به صورت تك تك يا در دسته هاي چند تائي (از 1 تا 8 تائي) در پشت برگ چغندرقند يا علفهاي هرز مانند پيچك، سلمه و پنيرك قرار مي دهند. يك پروانه ماده به طور متوسط 800 عدد تخم مي گذارد. دورة جنيني تخم 5-4 روز بوده، سپس لاروهاي جوان از تخم خارج و ابتدا از برگهاي جوان تغذيه مي كنند و از سن دوم به بعد از ناحيه طوقه تغذيه مي نمايند. دورة لاروي حدود يك ماه بوده و در اين مدت 5 مرتبه پوست عوض مي كنند و سپس در داخل خاك تبديل به شفيره مي شوند. دورة شفيرگي حدود دو هفته و بعد از آن حشرات كامل نسل دوم تقريباً در اواخر خرداد ماه ظاهر مي شوند. در اين موقع تقريباً ريشه هاي چغندرقند قوي گرديده است. لذا در اين نسل آفت نمي تواند خسارت و صدمه شديدي وارد كند بنابراين نسل دوم را بيشتر روي ساير محصولات زراعي و علفهاي هرز مي گذراند. شب پره هاي نسل سوم آفت كه از اواخر مرداد ماه و اوايل شهريور ماه ظاهر مي گردند، روي چغندرهاي جواني كه به منظور بذرگيري كشت شده اند تخم ريزي مي كنند و لاروهاي اين آفت در شهريور ماه خسارت شديدي وارد مي كنند. اين لاروها كه اكثراً كامل مي گردند و زمستان را تا بهار سال بعد در اعماق خاك مي گذرانند بنابراين 3 نسل در سال دارد.

کنترل کرم طوقه بر :

1- جمع آوري و انهدام بقاياي به جا مانده از محصول و شخم عميق بلافاصله بعد از برداشت.

2- از بين بردن علفهاي هرز داخل و حاشيه مزارع.

3- یخ آب زمستانه : اگر بعد از شخم انجام شود در کاهش جمعیت آفت بسیار موثر است.

4- اگر به ازای هر یکصد بوته به طور متوسط 10 تا 12 عدد لارو وجود داشته باشد، مبارزه شیمیایی قابل توصیه است. طعمه پاشی با کارباریل یا سوین 80 درصد، در مراحل اولیه رشد، در زراعت های ردیفی در کنار بوته ها و در زراعت های کرتی در داخل کرت ها به هنگام غروب آفتاب پاشیده می شود.

5- دیازینون EC60% به میزان 1.5 لیتر تا 2 لیتر در هکتار

6- گرانول کلرپیریفوس(درسبان) %5 به نسبت 5/1 کیلوگرم در هکتار که باید در هنگام غروب آفتاب استفاده شود.

7- اتریمفوس(اکامت) EC 50% و 2- 5/1 لیتر در هکتار.

منبع : خانجانی، م. آفات گیاهان زراعی ایران. 1391. انتشارات دانشگاه بوعلی سینا. گرد

آورنده : محمد هادی سعیدی