روش کاهش پی اچ و تأثیر PH در کارآیی سموم و کودها
كيفيت آب مورد استفاده در سمپاشي آفت كش ها :
بيشتر كشاورزان در جستجوي روش هایي جهت كاهش دفعات سمپاشي با آفتكش ها و حفظ سطح كنترل آفت در حد خوب می باشند. كاربرد غلط و نادرست آفتكش ها مي تواند موجب افزايش دفعات سمپاشي، استفاده بيشتر از سموم، كاهش عملكرد و از دست دادن زمان مطلوب مبارزه با آفت گردد.
در مورد عدم تاثير آفتكش ها روي آفت دلايل زيادي وجود دارد كه از جمله انتخاب غير صحيح سم، مصرف ميزان ناكافي سم، مشكلات مربوط به دستگاه سمپاش، سمپاشي در زمان نامناسب يا سمپاشي در شرايط نامساعد آب و هوايي و عاملي كه اغلب ناديده گرفته مي شود كيفيت آب مورد استفاده در سمپاشي آفتكش مي باشد.
آب مهم ترین مایعی است که به صورت حامل علف کش ها و حشره کش ها در سم پاشی مورد استفاده قرار می گیرد.
بیشتر علف کش های رایج در آب محلول و قابل پاشش هستند. زلالی و محتوی مواد معدنی آب کارایی برخی از علف کش ها را تحت تاثیر قرار می دهد (اندرسون 2006 ). اهمیت استفاده از آب های تمیز و زلال برای پاشش علف کش ها مدت زمان زیادی است به اثبات رسیده است.
از اواسط دهه 1990 تحقیقات نشان داد که کارایی برخی علف کش ها تحت تاثیر اثرات منفی برخی از مواد حل شده در آب سم پاشی قرار می گیرد (هولم و هنری، 2005 ).
عواملی مانند سختی آب، PH آب، میزان یون بی کربنات، کدورت آب و مواد آلی، آهن و سایر مواد موجود در آن بر جذب و انتقال برخی علف کش ها تاثیر می گذارند.
از علف کش هایی که تحت تاثیر کیفیت آب سم پاشی قرار می گیرند، عبارتند از : سولفونیل اوره ها، توفوردی، گلیفوسیت و علف کش هایی که دارای بنیان اسیدی ضعیف می باشند (زند و همکاران، 1387).
تأثیر pH آب سمپاشی در پایداری سموم :
سؤال بسیار مهم و اساسی که در رابطه با کنترل شیمیایی آفات مختلف به ذهن متبادر می شود این است که چرا برخی سموم آفات را کنترل نمی کنند و یا چرا نتیجه استفاده از سموم مختلف رضایت بخش نیست؟
به صورت طبیعی باید گزینه ها و احتمالات مختلفی را برای پاسخ به این سؤال مطرح کرد از جمله آنکه آیا پس از سم پاشی بارندگی اتفاق افتاده یا سم کیفیت نداشته یا آفت نسبت به سم مقاوم شده و سؤالات مختلف دیگر.
بررسی های مختلف نشان داده اند که مقاومت آفات نسبت به سموم، اصلی ترین دلیل عدم کارآیی سموم است؛ بصورتی که پسیل پسته در پاره ای از موارد بصورت کامل نسبت به سم آمیتراز و سایر سموم از جمله زولون مقاوم شده است.
از مقاومت آفات نسبت به سموم که بگذریم یکی از مسایلی که از دید باغداران مخفی مانده، pH آبی است که سم به آن اضافه شده و نهایتاً روی درختان پاشیده می شود.
متأسفانه آبی که از اغلب چاههای کشاورزی بیرون می آید (بر خلاف تصور عموم که فکر می کنند اسیدی است) بشدت قلیایی بوده و pH آن بشدت بالاست.
بررسی ها نشان داده اند که pH بالای آبی که بمنظور سم پاشی و پر کردن تانکرهای سم پاش استفاده می شود متأسفانه موجب شکسته شدن فرمولاسیون سموم مورد استفاده و کاهش تاثیر آنها بر روی آفت می شود.
در pH های بالاتر از 7 (آب های قلیایی) تاثیر بسیاری از سموم ارگانوفسفات و کربامیدی روی آفت کاهش پیدا می کند.
کاهش یافتن اثر سموم در نتیجه pH بالای آب را اصطلاحاً هیدرولیز شدن یا شکسته شدن آلکالینی می نامند.
آفتكش ها عموما عملكرد بسيار خوب در محلول كمي اسيدي با PH كمتر از 7 دارند.
اگر منبع آب مورد استفاده در سمپاشي PH بيش از 7 داشته باشد، مي تواند بركارايي آفتكش اثر منفي بگذارد.
بهر حال در مورد برخي از آفتكش ها استثناهايي هم وجود دارد. بنابراين قبل از كاربرد هر نوع سم خواندن بر چسب آن خيلي مهم است.
واکنش هیدرولیز شدن بستگی به چند فاکتور اساسی از جمله میزان حساسیت سم مورد نظر نسبت به آب دارای pH بالا، مدت زمانی که سم با آب تماس دارد (بهتر است سم اضافه شده به آب سریعاً استفاده شود)، درجه حرارت محلول سم و درجه pH خود سم دارد.
در pH های بالاتر از 8، سم به سرعت توسط آب هیدرولیز می شود. نکته جالب اینجاست که به ازای هر 1 درجه افزایش pH آب، میزان شکسته شدن سم 10 برابر افزایش پیدا می کند.
برخی آفت کش ها به محض اضافه شدن به آب دارای pH بسیار بالا، به سرعت تجزیه می شوند. در این شرایط، حتی قبل از شروع سمپاشی، سم کشنده به یک ماده بی اثر غیر کشنده بدل می شود.
بررسی عوامل کاهش دهنده کیفیت سموم :
– اثر باقی ماندن سم در تانکر:
مطالعات نشان داده که باقی ماندن سم در داخل تانکر بعد از گذشت چندین ساعت ممکن است تا حدود 50 درصد از کشندگی سموم را کاهش داده و حتی بسته به نوع سم پس از گذشت 24 ساعت مخلوط سم داخل تانکر کاملاً روی آفت بی اثر شود.
عدم نگهداري محلول سم در مخزن سمپاش به مدت زمان طولاني اهميت زيادي دارد.
وقتي PH محلول سم در مخزن سمپاش بين 5/3 تا 6 باشد اين محلول سم را در مدت 12 ساعت مصرف كنيد.
وقتي PH محلول سم در مخزن سمپاش بين 7-6 باشد در مدت زمان يك تا دو ساعت مصرف آن براي جلوگيري از غير فعال شدن آفتكش توصيه مي شود.
وقتي PH محلول مخزن سمپاش بيش از 7 باشد براي جلوگيري از غير فعال شدن سريع آفتكش افزودن يك ماده بافر توصيه مي شود.
اغلب سموم در pH قلیایی بالا هیدرولیز شده و اثر خود را از دست میدهند ( غیر از بعضی سموم مثل اکسی کلرور مس و محلول بردو ). هر چه آب قلیایی تر باشد، سم سریعتر هیدرولیز و بی اثر میشود.
برای مثال بعضی سموم در pH بالای 8، فقط ربع ساعت دوام می آورند، آمیتراز و دیمیتوات 50% اثرشان را در ساعت اول از دست می دهند.
– در جریان سمپاشی مقداری از آب قبل از رسیدن به برگ تبخیر شده و مابقی روی برگ، بسته به دمای هوا و باد به تدریج تبخیر میشود. اغلب آبهای کشاورزی قلیایی هستند و با تبخیر، غلیظ تر و قلیایی تر می شوند.
– نکته دیگری که کمتر به آن توجه میشود، وجود گرد و خاک برخاسته از خاکهای قلیایی روی برگ درختان است، در این حالت حتی اگر از آب مقطر هم استفاده شود، با رسیدن به برگ غبارآلود، قلیایی میشود.
برای پایین آوردن PH آب مورد استفاده در سم پاشی چه راه حل هایی می توان به کار برد؟
– در بسیاری از نواحی دنیا که کشاورزی پیشرفته و مکانیزه دارند کشاورزان قبل از سم پاشی، pH تانکر حاوی سم را توسط دستگاهی بنام pH متر یا نوار سنجش اسيديته كنترل می کنند، تا از میزان تأثیر سم اطمینان حاصل نمایند.
آب گل آلود داراي ذرات معلق خاك بوده و مواد آلي مي تواند بر كارايي برخي از آفتكش ها تاثير زيادي بگذارد.
سموم علفكش مانند پاراكوات و گليفوزيت توسط ذرات معلق خاك غير فعال مي شوند، اگر مدت بيش از يك ساعت در مخزن سمپاش بمانند.
منابع آب مانند رودخانه ها، آب بندان ها با داشتن گل و لاي زياد مي توانند اثر نامطلوب بركارايي آفتكش ها بگذارند.
همين اثر را هنگام سمپاشي روي گياهان پوشيده از گرد و غبار يا بلند شدن گرد و غبار در زمان سمپاشي دارد.
متأسفانه ماکزیمم pH آب كشاورزی در تابستان، درست در فصل اوج نیاز به سم پاشی رخ می دهد.
مطالعات نشان داده اند بهترین pH برای آب سم پاشی بین 4 تا 7 است. یکی از راه حل ها، آن است که قبل از اضافه نمودن سم به تانکر، pH آب داخل تانکر توسط pH متر کنترل شود و در صورت وجود pH بالا، با استفاده از بافرهای (مواد شیمیایی) مخصوص، pH را به زیر 7 کاهش داده و پس از آن سم را به آب اضافه کرده و سریعاً سم پاشی را انجام داد.
– استفاده از آب تميز و قرار دادن فيلتر در مخزن سمپاش در فرايند سمپاشي آفتكش از موارد مهم در افزايش تاثير آفتكش ها مي باشد.
آبی که داراي املاح كلسيم و منيزيم است مي تواند تاثير سموم علفكش گليفوزيت و توفوردي را كاهش دهد. هم چنين اگر مقدار بي كربنات آب از 500 پي پي ام بيشتر باشد، بر كارايي علفكش هاي ترالكوکسيديم (گراسپ) و سیکلوکسیديم (فوکوس) اثر نامطلوب مي گذارد.
آب واقعا سخت داراي 600 پي پي ام كربنات كلسيم علفكش توفوردي را تقريبا به طور كامل در مقدار دوز مصرفي پایين غير فعال مي سازد.
– اگر چه با استفاده از اسید ها میتوان pH را پایین آورد، اما اغلب علاوه بر خطرات ایمنی، دقت نمی شود که وقتی آب خنثی شد، با اندک اسید اضافه pH بصورت غیر قابل کنترل پایین آمده و روی سموم و ادوات سمپاش تأثیر منفی میگذارد.
– استفاده از بافرها:
بافر چیست و چه کاربردی دارد؟
بافرها ترکیبات شیمیایی هستند که خاصیت اسیدی داشته و هنگامیکه که به تانکر حاوی آب قبل از اضافه کردن سم افزوده شوند باعث پیشگیری از شکسته شدن سم می شوند.
بافرها تا حدی از هدر رفتن سم توسط تبخیر هم جلوگیری می کنند؛ بعبارتی اضافه کردن بافرها به محلول سم در صورت پاشش روی درختان، ماندگاری بیشتری به سم داده و تا حدی از تبخیر سم بر اثر حرارت خورشید جلوگیری می کنند.
بافرها موجب می شوند که pH تا حد 6 تنزل پیدا کند. میزان اضافه کردن بافر بستگی به عواملی چون pH آب، حجم آب درون تانكر و میزان غلظت بافر دارد.
به طور کلی حشره کش ها در مقایسه با قارچ کش ها و علف کش ها، نسبت به پدیده هیدرولیز شدن حساس ترند. روی برچسب بسیاری از سموم خارجی برخلاف سموم ایران درجه یا میزان هیدرولیز شدن سم در pH های مختلف درج شده است و کشاورز با توجه به درجه هیدرولیز شدن سم، می تواند سم را انتخاب کند.
درجه هیدرولیز یا شکسته شدن سموم در آب به زمانی اطلاق می شود که 50 درصد یک سم هیدرولیز یا شکسته شود.
بعنوان مثال این زمان برای سمی مانند دی متوات (Dimethoate) در 9=pH برابر با 1 ساعت است.
بعبارت ساده تر در pH برابر 9، سم دی متوآت بعد از گذشت 1 ساعت 50 درصد خاصیت خودش را از دست داده و هیدرولیز می شود. این در حالی است که در pH برابر با 6 هیچ مشکلی برای این سم پیش نیامده و سم خاصیت خودش را حفظ می کند.
این مثالها لزوم استفاده از تنظیم کننده اسیدیته آرکان را برای اصلاح آب، قبل از ریختن سم در مخزن روشن میسازد.
تنظیم کننده اسیدیته آرکان با ترکیبی ویژه از مواد بافر، بدون هیچ خطری، pH آب تانک را در محدوده مناسب تنظیم و تا زمان حضور سم روی برگ از آن محافظت میکند، همچنین با مواد کمکی خاص، آثار سوء سختی آب و تبخیر سم در زمان پاشیدن و روی برگ را کاهش داده و به نفوذ و پایداری آن کمک مینماید.
معرفی محصول :
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
نظرات کاربران