چگونه برداشت گوجه فرنگی را دو برابر کنیم

چگونه برداشت گوجه فرنگی را دو برابر کنیم

در کنار انتخاب بذر مناسب، با مدیریت تغذیه و آبیاری در گوجه فرنگی می توان به برداشت دو برابر محصول دست یافت

اهمیت تغذیه و نقش عناصر در عملكرد و كیفیت گوجه فرنگی:

نقش عناصرپر مصرف

ازت :

مزایای استفاده از کودهای ازته در گوجه فرنگی :

تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشكیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد . كمبود ازت در گیاه سبب كاهش جیبرلین ، اكسین و افزایش ممانعت كننده های رشد می شود . ریزش تعداد زیادی از گل ها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت كمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است. این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هكتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد .

اندازه ، رنگ ، مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت كاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد .

شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان كمبود ازت در گیاه كاهش پیدا می كند .

ضمنا نیترات راندمان مصرف آب (  W.U.E ) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را كاهش می دهد.

گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد .

کمبود ازت در گوجه فرنگی

معایب استفاده بیش از اندازه کودهای ازته در گوجه فرنگی :

به طور كلی ازت زیاد سبب بروز كاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماری ها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end  rot ) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می كند در صورتی كه شدت پوسیدگی ریشه ( Botrytis cinera ) با درمان كمبود ازت در گیاه كاهش پیدا می كند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندمان مصرف آب (  W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را كاهش می دهد .

فسفر :

وجود فسفر كافی در محیط ریشه سبب توسعه سریع و استفاده بهتر گیاه از آب و دیگر مواد غذایی ضروری گیاه می شود . فسفر ( به همراه استفاده ازت و پتاسیم ) رنگ پوست و گوشت میوه ، میزان ویتامین C و سفتی میوه را بهبود و بلوغ را تسریع می بخشد .

بدیهی است بر مبنای مقدار فسفر برداشتی توسط گوجه فرنگی و آزمون خاك (حد بحرانی حداكثر 15 میلی گرم در كیلوگرم بر مبنای روش اولسون ) بایستی نسبت به مصرف كودهای فسفاته اقدام نمود كه متاسفانه تاكنون چنین نبوده است .

کمبود فسفر در گوجه فرنگی

پتاسیم :

گرچه تاثیر پتاسیم بر میزان محصول به اندازه ازت چشمگیر نیست اما با این حال اثر پتاسیم بر افزایش بر افزایش اندازه میوه را نمی توان نادیده گرفت . یكی از دلایل اختلال در رسیدن میوه ، تغذیه  ناكافی پتاسیم در گوجه فرنگی است .

كمبود پتاسیم سبب قهوه ای شدن آوندها ، سفیدی دیواره ، خاكستری شدن دیواره و سبزی میوه می شود . میزان پتاسیم در دمبرگ ، همبستگی زیادی با توسعه بافت سفید در میوه دارد . بدشكلی و غیر یكنواختی رنگ میوه با افزایش مصرف پتاسیم كاهش می یابد .

پتاسیم نقش مهمی نیز در رنگ میوه در صنایع تبدیلی دارد . مصرف پتاسیم سبب افزایش كارتنویید ، لیكوپن و كاهش كلروفیل شده و تاثیر زیادی در متابولیسم اسید های میوه (عمدتا اسید سیتریك و اسشید مالیك) دارد . در مجموع كل مواد جامد، قند ها ، اسید ها ، كاروتن، لیكوپن ، و خاصیت انباری در میوه های گوجه فرنگی كه از تغذیه پتاسیم بهره مند بوده باشد بیشتر است . ریزش میوه قبل از بلوغ نیز در گیاهانی كه دارای غلظت پتاسیم كمی هستند بیشتر است .

پتاسیم علاوه بر افزایش تولید و بهبود كیفیت ( بازار پسندی) , سبب افزایش مقاومت گیاهان منجمله گوجه فرنگی در برابر شوری، كم آبی ، انواع تنش ها و آفات و بیماری ها نیز گشته و بازیافت آب و كود را نیز افزایش می دهد .

در جدول زیراثر مقادیر مختلف پتاسیم در افزایش عملكرد و كاهش تجمع نماتدها در ریشه های گوجه فرنگی نشان داده شده است .

علایم كمبود پتاسیم در گوجه فرنگی با تیره تر شدن رنگ گیاه و کوتاه شدن بین گره ها ظاهر می شود . نكروزه شدن حاشیه برگ ها نیز نشانه شدت كمبود پتاسیم در این گیاه است . افزایش میزان پتاسیم در محلول غذایی با كاهش خسارت ناشی از بیماری Alternaria همراه است . به نظر می رسد پتاسیم تاثیر مثبتی نیز بر روی قارچ برگی (Clodosprium fulvum ) , پوسیدگی ساقه (Diplodia lyocopersici ) و پوسیدگی ریشه (Botrytis cinerea ) دارد .

کمبود پتاس در برگ های گوجه فرنگی

كلسیم و منیزیم :

بسیاری از اختلالات فیزیولوژیكی در رسیدن میوه ، به علت كافی نبودن كلسیم ( به خصوص با مصرف ازت آمونیاكی ) می باشد . تعدادی از محققین مرگ انتهای میوه ( Blossom end  rot ) را به دلیل كمی كلسیم و زیادی آب ، ازت و منیزیم در خاك ذكر كرده اند .

ترك خوردن میوه گوجه فرنگی كه در مزارع گوجه فرنگی بسیار شایع است یكی دیگر از اختلالات فیزیولوژیكی است كه دلیل آن كمبود كلسیم می باشد .

افزایش نسبت Na:Ca  نیز سبب شیوع بیشتر پژمردگی فوزاریومی(Fusarium oxysporinmy) می شود .

كمبود منیزیم نیز با مصرف زیاد پتاسیم و فرم آمونیومی ازت پدید می آید كه با مصرف خاكی 100 كیلوگرم سولفات منیزیم و یا محلول پاشی سولفات منیزیم به میزان 5/1 درصد (حداقل دوبار) كمبود را سریعا درمان می نماید .

کمبود کلسیم در میوه و برگ گوجه فرنگی

علایم کمبود منیزیم در برگ

گوگرد :

کمبود گوگرد همانند ازت خود را نشان می دهد اما ساقه های بوته لاغر ، سفت و چوبی می شوند به قسمی که بر طولشان افزوده می شود اما از لحاظ قطر و  ضخامت نازک باقی می مانند .

علایم کمبود گوگرد در برگ

آهن :

کمبود آهن در گوجه فرنگی با کلروز بین رگبرگی شروع شده و به تدریج تمام پهنک برگ زرد می شود. در صورت کمبود شدید برگ های جدید به رنگ سفید در می آیند و نقاط نکروتیک بر روی آن ها پدیدار می شود .

علایم کمبود آهن در برگ

منگنز :

کمبود منگنز مانند کمبود آهن با کلروز بین رگبرگی شروع می شود اما یک علامت تمایز آن با کمبود آهن ، عدم رشد کامل جوانه ها و پژمردگی و زرد شدن آن ها و همچنین بروز حالت نکروتیک در بافت بین رگبرگ ها است.

علایم کمبود منگنز در برگ

روی :

علایم کمبود روی در بوته گوجه فرنگی شبیه علایم کمبود آهن بوده  و در برگ های کوچک قابل رویت می باشد.

علایم کمبود روی در برگ

بر :

علایم کمبود بر ابتدا شامل کلروز و سپس بروز لکه های قهوه ای در برگ های نوک بوته بوده و مشابه علایم کمبود کلسیم این نقاط به تدریج خشک و زایل می گردند . ساقه شکاف خورده و بر روی میوه نیز شکاف های ریزی قابل مشاهده است.

علایم کمبود بر درمیوه و برگ گوجه فرنگی

مس :

علایم کمبود مس بصورت لکه های زرد و قهوه ای روی برگ ها ظاهر می گردد.

علایم کمبود مس در برگ

مولیبدن :

علایم کمبود بصورت نقاط کلروز بین رگبرگی روی برگ ها نمایان می گردد و معمولا برگ ها بصورت فنجانی شکل در می آیند. حالت کلروز در صورت شدت علایم به سمت قسمت های پایین بوته گوجه فرنگی گسترش می یابد.

علایم کمبود مولیبدن در برگ

نیاز آبی گوجه فرنگی :

گوجه فرنگی برای رشد و نمو سریع خود و همچنین به خاطر محصول زیادی که تولید می کند نیاز فراوانی به آب دارد . از علل دیگر مصرف آب زیاد در این گیاه می توان به تبخیر آب اشاره نمود زیرا در اثر تهویه که برای پایین آوردن رطوبت محیط لازم است تبخیر شدت یافته و در نتیجه نیاز گیاه به آب افزایش می یابد . کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری در برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه فرنگی موثر خواهد بود . کم یا زیاد شدن دفعات آبیاری و نامرتب بودن آن مخصوصا در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه دچار پاره ای از بیماری های فیزیولوژی می شود . در روزهای گرم آفتابی اگر آب کافی در اختیار گوجه فرنگی قرار نگیرد پژمرده شده و اغلب در روی برگ های فوقانی آن ها لکه هایی ظاهر می شود ، به علاوه گل ها به سرعت خواهند ریخت . نباتاتی که بیش از حد آبیاری می شوند برگ های قسمت پایینی آن ها زرد شده که ادامه این وضعیت پوسیدگی ریشه را به دنبال خواهد داشت .

آبیاری گوجه فرنگی معمولا در مواقع لزوم صورت گرفته ولی از شروع میوه و متورم شدن تا پایان دوره برداشت باید افزایش پیدا کند و خاک همیشه مرطوب نگهداری شود . چنانچه در این مرحله خاک خشک شده و یک مرتبه آبیاری شدید انجام شود باعث ترک خوردن پوست میوه ها می گردد .

میزان آب در گوجه فرنگی به مقدار زیادی وابستگی به وضعیت آب و هوا دارد . روزهای گرم و آفتابی گیاه نیاز بیشتری در مقایسه با روزهای ابری دارد . همچنین مقدار آب بستگی به نوع محیط کشت داشته و در سیستم های مختلف کاشت و پرورش گوجه فرنگی نیز متفاوت می باشد .

مطابق برخی از آزمايشات هر بوته گوجه فرنگی گلخانه ای در طول دوره رشد 65 ليتر آب مصرف می کند . بنابراين برای هر مترمربع سطخ زير کشت حدود 300 تا 340 ليتر آب لازم است .

دوران بحرانی در آبیاری گوجه فرنگی :

1-در زمان گلدهی : زمانی که گل ظاهر شده، اگر استرس به آن وارد شود ریزش گل داریم

2-تشکیل و بزرگ شدن میوه : اگر تنش خشکی در این مرحله داشته باشیم ، میوه همان طور که کوچک است ، رنگ می گیرد .

برای خرید کودهای ماکرو، میکرو، محرک رشد و آمینواسید مورد نیاز گوجه فرنگی کلیک کنید. 

نویسنده : علی جعفری میدانی

جهت خرید پر بار ترین بذر گوجه فرنگی کلیک کنید.