نکات طلایی کاشت و پرورش بادمجان
بادمجان گیاهی است یکساله از خانواده سولاناسه که یک گیاه پهن برگ با طول دوره رشد یکساله می باشد. چین ،هند ، ایران و مصر بیشترین تولید و کشت بادمجان را در سراسر جهان دارا هستند. کشت بادمجان بیشتر در نواحی گرمسیری صورت می گیرد زیرا این گیاه به سرما حساس می باشد. بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی می‌باشند کاشت ولی با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام کرد.
بوته گیاه یکساله و برگ های آن دارای خارهای ریز و گل آن شبیه گل سیب زمینی است.
ارتفاع ساقه آن تا ۷۰ سانتیمتر می رسد . برگ های آن بیضی شکل با نوک باریک و گل های آن بنفش رنگ است . میوه این گیاه دراز و باریک و یا گرد، به رنگ های بنفش ، سیاه ، زرد و سفید دیده می شود .
بادمجان متعلق به خانواده سیب زمینی است از زمان های بسیار قدیم در هند کشت می شده است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است . چین از قرن نهم هجری شروع به کشت و زرع آن کرد . تجار انگلیسی این گیاه را در قرن هفدهم میلادی از گینه ودر انگلستان کردند و آنرا بنام کدوی گینه ای می نامیدند .
بادمجان در تمام مدت سال وجود دارد و در آمریکا ، ایالات فلوریدا ، تگزاس ، لویزیانا و نیوجرسی بیشتر محصول بدمجان آمریکا را کشت می کنند .
نام علمی :
Solanum melongena
خانواده :
Solanaceae
نام انگلیسی :
Eggplant
نکات کلیدی کاشت بادمجان :
زمان کاشت : آخر اسفند و اوایل فروردین در زیر شاسی به صورت خزانه کاری.
مقدار بذر لازم : ۲گرم بذر برای هر متر مربع خزانه.
عمق کاشت بذر : ۲-۱میلیمتر.
مدت جوانه زدنی : ۲۵-۲۰روز.
زمان نشاء : وقتی گیاه به اندازه ۲۰-۱۵(س) رشد کرده نشا می شود.
خاک مناسب : خاک حاصلخیز تازه و سبک.
فاصله ردیف : ۶۰(س) بین گیاه.
مدت رسیدن محصول : ۱۶۰-۱۳۰روز.
میزان تولید : ارقام اصلاح شده ۳۵-۲۵ تن در هکتار.
آب و هوای مطلوب کشت بادمجان :
بادمجان حساس به سرما می‌باشد بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی می‌باشند کاشت ولی با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام کرد.
خاک مطلوب پرورش بادمجان :
بادمجان را در هر خاکی می‌توان کاشت. ولی بهترین زمین برای کاشت این گیاه زمین های دارای شن و رس که PH آن کمتر از ۵/۶ نباشد می‌باشد. تنها دو عامل در انتخاب زمین در زراعت بادمجان مهم است یکی نمدار بودن خاک یا قدرت نگاهداری رطوبت است و دیگری حاصلخیزی زیاد آن .
بادمجان برای رشد مناسب و حصول حداکثر محصول احتیاج به حاصلخیزی خاک و تغذیه کافی دارد زمین بادمجان باید دایم نم دار و مرطوب باشد. بهترین خاک برای بادمجان خاک های شنی لومی (sandy Loam) است. همچنین خاک آن باید عمیق ، حاصلخیز و زهکشی خوبی داشته باشد. بادمجان از جمله سبزی هایی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می کند ، به همین دلیل استفاده از کودهای دامی به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار توصیه می شود چنانچه زمین شنی و یا ضعیف باشد باید به میزان ۴۰ تا ۵۰ تن و حتی ۷۰ تن در هکتار کود دامی به زمین داد چنانچه کود دامی در دسترس نباشد می توان برای تقویت خاک به کاشت گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز در سال قبل از کاشت اقدام نمود استفاده از کودهای کامل ازت فسفر و پتاسیم باید در برنامه کودی و آماده کردن زمین قرار گیرد. در آمریکا کودهای شیمیایی کامل را تا میزان ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از آماده نمودن خاک در زمین پخش می کنند از طرفی چون این گیاه زمین را برای مدت طولانی اشغال می کند و محصول می دهد لذا مصرف کودهای ازته به صورت سرک ۲ تا ۳ نوبت برای آن توصیه می گردد میزان مصرف کود ازته سرک در هر نوبت حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. اولین نوبت کود ازته سرک ۳ تا ۴ هفته بعد از کاشت است. pH مناسب خاک بین ۵/۵ تا ۸/۶ می باشد.
کود مورد استفاده در زراعت بادمجان :
بادمجان احتیاج به کود فراوان دارد. اگر کود دامی موجود باشد در حدود ۳۰ تن کود در هکتار با شخم اول به زمین می‌دهند و با این مقدار کود دامی ۳۲۰ تا ۵۰۰ کیلومتر سوپر فسفات ۱۶ درصد اضافه می‌کنند. در صورتی که کود دامی موجود نباشد و یا استعمال آن از نظر قیمت مقرون به صرفه نباشد باید از کود شیمیایی به مقدار ۵۰ تا ۷۵ کیلوازت و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو فسفر و به همین اندازه پتاس برای تقویت زمین استفاده کرد. این مقدار کود شیمیایی همراه با کود سبز برای حفظ مواد آلی زمین بهترین نتیجه را می‌دهد.
برای خرید کودهای ماکرو ، میکرو و محرک های رشد و آمینواسیدهای مورد نیاز بادمجان کلیک کنید.
میوه بادمجان که به صورت های مختلف اعم از :
کشیده ، قلمی ، دُلمه ای و یا کُرَوی می باشد همان بادنجان ، نام دارد که مورد مصرف خانگی است .
بادمجان را به صورت پخته در غذاها و خورش ها مصرف می کنند و از آن نوعی ترشی نیز تهیه
می شود که معروف به ترشی بادمجان و یا ترشی لیته است . همچنین آن را به صورت تنوری ( کبابی ) سرخ نموده در غذاهای محلی مصرف می کنند و در مواردی هم از میوه این گیاه مربا تهیه می نمایند .
انواع بادمجان :
بادمجان قلمی :
بادمجان قلمی از قدیم در ایران کاشته می‌شده دارای میوه‌های باریک و بلند می‌باشد یعنی طول آن چندین برابر قطر میوه که از ۳ تا ۵ سانتیمتر تغییر می‌کند ، می‌باشد.
بادمجان آمریکایی :
بادمجان آمریکایی دارای ۲ نوع است. در یکی که نوع معمولی است میوه قطور و طول آن تقریبا دو برابر قطر میوه می‌باشد و در دیگری قطر میوه خیلی زیاد و تقریبا برابر طول میوه است. در هر دو نوع بادمجان آمریکایی بوته کوتاه و پر شاخ و برگ است .
کاشت بادمجان :
بادمجان را بطور خطی می‌کارند و به طرز نشتی آبیاری می‌کنند . فاصله خطوط کاشت با نوع بادمجان تفاوت می‌کند. در زمین مرغوب نسبت به نوع کاشته شده فاصله خطوط ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر است و فاصله بین بوته‌ها روی خطوط در حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر می‌باشد.
بادمجان به دو طریق کشت مستقیم و تهیه خزانه ازدیاد می شود. در کشت مستقیم باید تا بر طرف شدن سرما در بهار کشت به تاخیر افتد ولی می توان در گلخانه اقدام به تهیه خزانه و کشت کنیم و به محض مساعد شدن هوا و بر طرف شدن سرما نشاها به محل اصلی منتقل می شود. بذر بادمجان بر خلاف گوجه فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی دارد و در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب باز هم درصد کمی از بذر جوانه زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است به طوری که بسته به شرایط آب و هوایی و زمان لازم از بذرکاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از ۶ تا ۱۲ هفته متغیر است. بذر این گیاه کوچک و به رنگ های زرد یا سفید دیده می شود که قوه نامیه را ۶ تا ۷سال حفظ می کند بذرهای دو ساله دارای حداکثر قوه نامیه هستند طریقه کاشت در زمین اصلی به صورت ردیفی است.
در مناطق گرمسیر بذر بادمجان را در بهمن ماه و در مناطق معتدل در فروردین ماه در خزانه گرم ویا شاسی می کارند .
پس از آن که بوته های آن چهاربرگه شدند آنها را از خزانه خارج ساخته و در زمینی که قبلا آماده ساخته اند به فاصله ۷۵ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف ها نشاء می کنند .فاصله بین ردیف ها بایستی یک متر منظور گردد . در طول تابستان هر چهار روز یک مرتبه آبیاری ضرورت دارد .
داشت بادمجان :
مراقبت های لازم پس از کاشت نشاء عبارتند از آبیاری ، دفع علف های هرز و سله شکنی می باشد مصرف کود سرک در ۲ تا ۳ نوبت به قوی شدن بوته و تولید محصول بیشتر کمک می کند. توصیه می شود که زمین نم دار باقی بماند این مسیله در زمین های رسی اهمیت زیادی دارد. هرس و کم کردن مقدار گل ها بعد از تشکیل میوه‌ها الزامی است زیرا در غیر اینصورت میوه ها کاملاً بزرگ نمی شوند میوه بزرگ با کیفیت خوب زمانی بوجود می آید که تعداد میوه روی بوته محدود باشد. مبارزه با آفات و بیماری ها باید در دستور کار قرار گیرد. از جمله مهمترین آفات بادنجان ، کنه می باشد که برای مبارزه با آن می توان از انواع سموم کنه کش مانند تدیون استفاده کرد. سایر آفات مانند شته ، عنکبوت قرمز و انواع سوسک ، آسیب چندانی به بادمجان نمی توانند دارد کنند بعضی از قارچ هایی که به گوجه فرنگی حمله می کنند مانند فوزاریوم، آلترناریا و دورتیسلیوم (Verticillium) می توانند در بادمجان تولید بیماری نمایند و باعث پوسیدگی و خشک شدن برگ ها و میوه آن شوند برای جلوگیری از شیوع این بیماری ها باید اولاً بذور ضدعفونی شده کشت شوند ، ثانیاً از کاشتن بادمجان در زمینی که قبلاً گوجه فرنگی و یا سیب زمینی در آن کشت شده است خودداری کرد و ثالثاً بوته ها بخصوص زمانی که کوچک هستند به وسیله قارچ کش ها سمپاسی گردند.
بیماری های مهم گیاه بادمجان :
ورتیسیلیوز بادمجان
علایم بیماری :
کوتاه ماندن و پژمردگی گیاه – میوه دهی بد.
پوسیدگی طوقه بادمجان
علایم بیماری :
همانند گوجه فرنگی .
پژمردگی باکتریایی بادمجان
علایم بیماری :
پژمردگی برگ و ساقه – کلروز و نکروز برگ – ترشحات آوندی سفید و لزج – قهوه ای شدن بافت اشعه مغزی و پوست
بوته میری بادمجان
علایم بیماری :
پوسیدگی و مرگ بافت ریشه چه و ساقه چه در گیاهچه خزانه
سفیدک پودری بادمجان
علایم بیماری :
کپک های سفید در پشت برگ – لکه های سایه دار خشک زرد در ناحیه فوقانی پهنک – پیچیدگی برگ ها از پایین به بالا
کنترل علف های هرز در کشت بادمجان :
در مراحل ابتدایی رشد از اهمیت ویژه ای برخودار است. پس از آن گیاه به اندازه کافی ارتفاع لازم به قدرت کافی برای رقابت با علف های هرز را خواهد داشت. موفقیت در کنترل علف های هرز در کشت ارگانیک بادمجان متکی بر ترکیبی ار روش های مختلف است. استفاده از یک تناوب زراعی با گیاهان مختلف به ویژه استفاده از گیاهان پوششی از رقابت کننده با علف های هرز، اولین و مهم ترین قدم در تولید ارگانیک بادمجان است. رعایت اصولی که از ورود بذر و اندام های افزایشی علف های هرز به مزرعه جلوگیری می کند در این مورد نقش مهمی دارند.
برداشت گیاه بادمجان :
میوه بادمجان از زمانیکه حدود یک سوم آن تشکیل شده و اندازه نهایی خود را پیدا کرده باشد تا رسیدن کامل آن قابل برداشت است. میوه کاملاً رسیده پر رنگ شده به مدت زیادی می تواند روی بوته مادری باقی بماند. بدون آن که زیاد ماندن روی بوته تغییری در کیفیت آن ایجاد کند زیاد ماندن میوه روی بوته فقط روی کمیت آن اثر می گذارد و کمتر می شود با میوه کاسبرگ های بزرگ همراه است که با قسمتی از ساقه که بسیار سخت و چوبی می باشد توام است.
بذرگیری از بادمجان :
بذرگیری بادمجان همانند گوجه فرنگی می باشد و با همان روش صورت می گیرد.
برای خرید انواع بذر بادمجان کلیک کنید.
ماخذ : دانشنامه رشد ، علم کشاورزی ، وبلاگ همیشه سبز ، شبکه اینترنتی آفتاب
نظرات کاربران