شناسایی آفت مگس مدیترانه ای

آفت مگس مدیترانه ای

شناسایی آفت مگس مدیترانه ای

مگس های میوه از بالا خانواده Tephritoidea با بیش از ۴۴۰۰ گونه شناسایی شده متعلق به ۶ زیر خانواده و حدود ۲۷ قبیله، ۱۲ زیر قبیله و ۵۰۰ جنس در جهان یکی از بزرگترین خانواده های دوبالان محسوب میشوند که افراد آن به جز قطب شمال و قطب جنوب، پراکنش وسیعی در تمامی مناطق جهان دارند  ( Merz, ۲۰۰۱; Norrbom et al., ۱۹۹۹;White ,۱۹۸۸). مگس‌ های میوه (Tephritidae) مهمترین خانواده مگس‌ ها از لحاظ کشاورزی هستند. برخی از گونه‌ها جزو آفات کلیدی کشاورزی محسوب می‌شوند و هر ساله خسارت اقتصادی زیادی را به محصولات کشاورزی وارد می‌نمایند، اگرچه برخی از گونه‌ها، به‌عنوان عوامل سودمند کنترل بیولوژیک علفهای هرز می‌ باشند.

این مگس‌ ها با داشتن بالهای طرح‌ دار و رنگ‌ های روشن و یا بدن‌ های نقش‌ دار، جذابیت خاصی دارند. در اکثر گونه‌ ها، بالغین روی یک گیاه یا گیاهان متعلق به گونه‌ های مشابه بسر می‌ برند. برخی نیز پلی‌ فاژ هستند. نیازهای تغذیه‌ای بالغین متفاوت است و بطور خیلی زیاد وابسته به کیفیت تغذیه لارو ها دارد و معمولاً آب و کربوهیدرات نیاز دارند. برخی گونه‌ ها برای آنکه قادر به تولید مثل باشند به اسیدهای آمینه، استرول، ویتامین و مواد معدنی نیاز دارند. بعضی از گونه‌ های گالزا در تمام مدت تغذیه نمی‌کنند. اکثر مگس‌ های میوه در داخل بافت زنده گیاه بسر می‌برند. لارو گونه‌های گیاهخوار ممکن است داخل میوه، بذر، گال، برگ یا ساقه و گل بسر برند. بالغین معمولاً فقط از مایعات (شیره، عسلک، شبنم) و یا میکروارگانیزم ها تغذیه می‌کنند.

مراحل زندگی مگس‌های میوه شامل : تخم، سه مرحله لاروی، شفیره(پوپاریوم) و بالغ می‌باشد. اکثر گونه‌های Tephritidae  نه همه  که بیولوژی آنها شناخته شده است، گیاهخوار هستند. تعدادی از گونه‌ها منحصراً تک میزبانه هستند مانند : Bactrocera oleae  که فقط روی زیتون بسر می برد و برخی از گونه‌های آفت پلی فاژ هستند مانند Ceratitis capitata که از روی بیش از ۳۰۰ میزبان گیاهی گزارش شده است. احتمالاً مهمترین تفریتیده ها، الیگوفاژها هستند و روی میزبانهایی که از لحاظ اکولوژیکی و شیمیایی مشابه هستند بسر می برند.

از مهم ترین مگس های میوه می توان به ۱- مگس میوه مدیترانه ای ۲- مگس گیلاس ۳- مگس انبه  ۴- مگس زیتون ۵- مگس جالیز و مگس خربزه اشاره کرد.

۱- مگس میوه مدیترانه ای Mediterranean fruit fly

تاریخچه مگس میوه مدیترانه ای: یکی از آفات مهم و خطرناک است. مبداء اصلی آفت آفریقای شرقی است و از سال ۱۸۲۹ میلادی بتدریج به سایر کشورها انتشار یافته است.مگس میوه مدیترانه ای تا سال ۱۳۵۴ جزء آفات قرنطینه ای ایران محسوب می شود و اولین بار در پاییز سال ۵۴ خسارت لارو این مگس در باغ های هلو مشهد توسط اداره حفظ نباتات و آزمایشگاه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی مشهد گزارش شد. نابود شدن کامل جمعیت آفات در ایران در اثر سرمای سخت زمستانه سال ۵۷ و به خصوص منع واردات میوه در بهار،تابستان و پاییز ۵۸ از کشور های خارج به ایران شناخته شد در سال ۶۲ وجود  آفت را در مازندران روی میوه های نارنج،هلو ،خرمالو و نارنگی گزارش نمود.

گیاهان میزبان: این حشره در دنیا حدود ۲۰۰ گونه میزبان دارد. و دربین  آنها  بیش از همه به هلو ،زردآلو، گلابی، گوجه، سیب،گیلاس،انار،انجیر مرکبات حمله می کند.

شناسایی مگس مدیترانه ای: حشره کامل به طول ۴تا۶میلی متر است. سر خاکستری رنگ و روی خرطوم یک نواره تره دیده می شود شاخک حنایی سه مفصلی ودر روی مفصل سوم یک موی حنایی رنگ بلند دیده می شود.روی بال سه نوار تیره قرار دارد. پشت شکم پوشیده از موهای ریز است. حشره نر تقریبا شبیه به حشره ماده است ولی تخم ریز ندارد تفاوت عمده مگس نرومادهاین است که ران پاهای جلو و ساق پاهای وسط و آخر مگس های نروماده از نظر موهای پوششی با یکدیگر اختلاف دارند.

تخم: بیضوی کشیده و کمی خمیده به رنگ سفید شیری.

شفیره: بیضوی – طولش۴ – ۵ میلی متر – به رنگ قهوهای تیره.

لارو: پا ندارد- اندازه لارو کامل ۷ -۱۰میلی متر- شکل بدن لارو دوکی کشیده و کمی خمیده است.

زیست شناسی مگس مدیترانه ای:

مگس مدیترانه ای چند نسلی (۲-۱۶) است. و در شرایط مساعد می تواند در تمام طول سال زادو ولد نماید. در نواحی معتدل سرد زمستان گذرانی به طور عمده به صورت شفیره میباشد. و با گرم شدن هوا حشره کامل ظاهر می شود و ۳-۴ روز بعد جفت گیری و تخم ریزی می نماید حشره ماده فقط یک بار جفت گیری می نماید وبا تخم ریز خود پوست میوه را سوراخ کرده و تخم ها را در دسته ۲۰-۸۰ عددی در زیر پوست قرار می دهد محل تخم ریزی روی میوه هلو و پرتقال کمی برجسته است وپس از ۲۰-۴۰ ساعت لاروهای سفید رنگ از تخم ها خارج می شوند. در داخل میوه شروع به تغذیه می کنند.

بیولوژی آفت مگس میوه مدیترانه ای:

مگس بالغ معمولا در پشت برگ یا سطح زیرین میوه استراحت می نماید،  و در شرایط عادی پرواز مگس کوتاه بوده و اغلب در سطح میوه های مجاور می نشیند،  اما در صورتی که در معرض باد شدید قرار گیرد،  تا مسافت ۲-۱ کیلومتری و گاه حتی بیشتر از محل اولیه خود می تواند پرواز نماید.  عمر مگس بالغ بسته به درجه حرارت و رطوبت و چگونگی وضع تغذیه آن دارد.  در شرایط مساعد ۸-۶ ماه می تواند زنده بماند.

طرز خسارت مگس مدیترانه ای: به این نحو است که مگس ماده در پوست میوه تخم ریزی می کند و لارو از گوشت میوه تغذیه نموده در اثر تغذیه لارو وفعل و انفعالاتی که در میوه انجام می شود معمولا یک نوع لهیدگی و تغییر رنگ مخصوصی در میوه دیده می شود.

علایم خسارت آفت مگس مدیترانه ای:

۱- تغییر رنگ در محل تخم ریزی مگس بر روی میوه

۲- پوسیدگی میوه در اثر تغذیه لارو آفت

۳- ریزش شدید و نابجای  میوه

کنترل آفت مگس میوه مدیترانه ای :

نظر به تعدد نسل و میزبانی این آفت همچنین وضعیت بیولوژی این آفت مبارزه باید در قالب برنامه ریزی بشرح زیر انجام گردد:

۱- شناسایی باغات آفت زده از طریق نصب تله های جلب کننده یا تله های زرد چسبنده یا مشاهده خسارت آفت روی میوه با ثبت مشخصات کامل باغ یا خانه سرا و تعداد درختان موجود.

۲- جمع آوری و معدوم نمودن میوه های آفت زده و مشکوک با غرقاب نمودن در ظروف بشکه ای حاوی آب و مشتقات نفتی،  مدفون نمودن میوه ها در عمق بیش از ۵۰ سانتیمتری خاک و در صورت امکان سوزاندن میوه های آفت زده.

۳- محلول پاشی تنه و سر شاخه های اصلی درخت خصوصا قسمت های آفتابگیر درخت با پروتیین هیدرولیزات ۲ تا ۳ درصد  + ۲ در هزار سم مالاتیون.

۴- برداشت کلیه میوه ها (نارنگی، پرتقال، لیمو، نارنج، خرمالو، ازگیل … ) قبل از فصل زمستان از سطح باغ یا خانه سراها.

۵- جلوگیری از نقل و انتقال میوه های آفت زده.

۶- انجام مبارزه زراعی در فصل سرما ( پا بیل کردن سایه انداز درختان ) بمنظور از بین بردن شفیره های آفت.

۷- عدم انبار کردن میوه های برداشت شده از باغاتی که وجود آفت در آنها محرز می باشد.

۸- صادرات محصولات کشاورزی در صورت وجود این آفت بر اساس استاندار های جهانی و قرنطینه ای  بایستی صورت گیرد.