بیماری فوزاریوم گندم یا کپک صورتی

بیماری فوزاریوم گندم یا کپک صورتی

بیماری فوزاریوم گندم

این بیماری به نام کپک صورتی، بادزدگی، اسکب خوشه معروف است که در روی تمام غلات دانه ریز دیده می شود. در سواحل دریای خزر و برخی مناطق گندمکاری در ایران از اهمیت خاصی برخوردارست. بیشترین زمان آلودگی قارچ در خوشه های نارس است که موجب می شود یک سنبلچه یا تمام خوشه سفید گردد.

علایم بیماری فوزاریوم خوشه گندم

در گندم علایم بیماری ممکن است در یک قسمت و یا در کل خوشه ظاهر شود. سفید شدن و رنگ پریدگی خوشه ها در مزرعه سبز به وضوح قابل تشخیص می باشد. اغلب یک قسمت از خوشه (عمدتاً نیمه بالایی) آلوده می شود که این قسمتها سفید و سایر قسمتهای خوشه سبز می باشند. عامل بیماری می تواند دمگل را نیز آلوده کند و بتدریج پایین خوشه را هم فراگیرد و منجر به تغییر رنگ دمگل به قهوه ای، ارغوانی تا زرشکی گردد.

باد و قطرات باران در یک لایه نازک از رطوبت، اسپورها را بطرف سنبلچه ها پخش می کنند، و عامل بیماری ابتدا به گل حمله کرده و علایم توسعه بیماری در داخل خوشه سه روز بعد از آلودگی در شرایط مساعد برای بیماری اتفاق می افتد. معمولاً غلات دانه یز خصوصاً گندم نان و دوروم از زمان گلدهی و گرده  افشانی به بیماری حساس می باشند و تا مرحله خمیری شدن امکان توسعه بیماری وجود دارد. در زمان گلدهی اسپورهای عامل بیماری، گل را آلوده و به دانه ها، گلومها و سایر قسمتهای خوشه رسیده و رشد و توسعه می یابند. آلودگی بعد از گلدهی، از راه شکافها و ترکهای خوشه و از محل غلاف برگ ممکن است اتفاق بیافتد.

اغلب دانه های آلوده، چروکیده، سبک و متمایل به رنگ خاکستری با ظاهری مات و کدر یا مایل به صورتی می باشند. دانه های به ظاهر سالم نیز اغلب دارای آلودگی بوده و رنگ زرد کهربایی خود را از دست داده و به رنگ قهوه ای کدر و مات می گرایند.

بوته های جوان آلوده، در مقایسه با بوته های سالم کمی بلند ولی ضعیف می باشند. گیاهان جوان حاصل از دانه های آلوده قبل از اینکه به اندازه کافی رشد نمایند پوسیده شده و می میرند که مرگ بوته های جوان بصورت لکه های خطی در روی خاک قابل مشاهده است. زمانی که دمای خاک به ۱۵ درجه سانتیگراد برسد گیاهان سالم حاصل از بذور سالم نیز توسط اندامهای رشدی عامل بیماری که در بقایای گیاهی آلوده پخش شده در سطح مزرعه و یا بذور، آلوده می شوند. دانه های آلوده مطبوعیت کمتری برای دامها دارند و حاوی مایکو توکسین های قارچ است که سبب انقباض عضلانی و تهوع در انسان و حیوانات نشخوار کننده می گردد این بذور می تواند سالها در بذور باقی بماند.