برداشت برنج و روش های مختلف آن
زمان برداشت برنج:
زمان برداشت برنج موقعی است که ۹۵-۹۰ درصد شالی ها (شلتوک ها) زرد شده و فقط بخش کوچکی در قسمت پایه خوشه ها سبز باشند. انتهایی خوشه نیز در زمان برداشت بایستی کاملاً زرد شده باشد. می توان از روی تاریخ زمان خوشه دهی در مزرعه زمان برداشت را تعیین نمود. این زمان برای طارم حداکثر ۳۰ روز و برای فجر و شیرودی ۳۵ روز پس از خوشه دهی در مزرعه می باشد.
از نظر تیوری یا فیزیولوژیکی، رسیدن دانه یا خوشه زمانی است که به وزن خشک دانه یا خوشه اضافه نشود. درصد رطوبت شلتوک در زمان بداست می بایست ۱۸- ۱۶ درصد باشد. برداشت دیر سبب ریزش دانه، شکستگی و بند بند شدن دانه و کاهش عطر ، طعم ، بو و مزه برنج وکمرنگ شدن دانه ها می شود.
نحوه برداشت:
به دو صورت دستی و مکانیزه صورت می گیرد. در برداشت دستی شالی با داس درو شده و بر روی ساقه های باقیمانده قرار می گیرد. در صورتی که هوا آفتابی باشد روز بعد می توان شالی ها را خرمنکوبی نمود. در این زمان رطوبت شلتوک می بایست ۱۵-۱۴% باشد. در صورتی که هوا ابری باشد بهتر است شالی دو روز هوادهی شده، سپس خرمنکوبی انجام گیرد. در برداشت با دست چنانچه بارندگی صورت گیرد و تداوم بارندگی وجود داشته باشد، سبب کاهش کیفیت محصول شالی می شود. برای مثال دانه ها بد رنگ شده و اصطلاحا خال دار می شوند. در این زمان جوانه زنی شلتوک روی خوشه نیز اتفاق خواهد افتاد.
برای برداشت دستی شالی در یک هکتار، ۱۵-۱۰ کارگر در روز نیاز است. در حال حاضر کمباین گندم در سطح مزرعه برای خرمنکوبی برنج استفاده می شود که نیاز است جایگزینی صورت گیرد.
برداشت مکانیزه:
برداشت مکانیزه به دو صورت صورت می گیرد. ۱- توسط دروگرها ۲- توسط کمباین مخصوص برنج
دروگرها:
دروگرها معمولاً از پایین ساقه را درو می کنند و شالی های درو شده را به صورت نواری بر روی زمین قرار می دهند. توضیح اینکه در صورت آفتابی بودن می توان روز بعد شالی های درو شده را جمع آوری و خرمنکوبی کرد.
مزایای استفاده از دروگرها:
سرعت بالایی داشته برای مثال در یک روز یک فرد با دروگر می تواند ۲ هکتار را درو کند. دوم اینکه کاه و کلش بیشتری از این طریق حاصل خواهد شد. سوم اینکه در مقایسه با روش دستی چون ساقه از پایین بریده می شود سبب نابودی تعدادی از لاروهای کرم ساقه خوار برنج در زمان خرمنکوبی می شود.
معایب استفاده از دروگرها:
برداشت مزارعی که دچار ورس شدند (خوابیده) غیر ممکن است. دوم اینکه به علت برداشت بلندتر ساقه در مقایسه با دروی دستی، عملیات خرمنکوبی طولانی تر خواهد شد و سوم اینکه اگر هوا بارانی شود در مقایسه با روش دستی مشکل بیشتری خواهیم داشت چون ممکن است خوشه ها با سطح زمین تماس حاصل کنند.
کمباین مخصوص برنج
کمباین های مخصوص برنج وجود دارد که معمولاً دارای چرخ شنی است که در اراضی برنج خشک نشده هم می تواند برداشت و خرمنکوبی را انجام دهد. چون همزمان درو و خرمنکوبی را انجام می دهد. کمباین کارایی بیشتری از دروگرها دارد. بسته به شرایط حداقل یک هکتار و حداکثر ۳ هکتار را در روز درو و خرمن کوبی می کند.
معایب استفاده از کمباین:
به علت رطوبت بالای شلتوک (۲۰%) در زمان برداشت باید بلافاصله به کارخانه شالیکوبی حمل شود تا وارد دستگاه خشک کن شده و محصول خشک شود. در حال حاضر این امکان در سطوح وسیع وجود ندارد و امید است در آینده با اصلاح کارخانه های شالیکوبی استفاده از این ماشین در سطح وسیع در شالیزارهای استان استفاده شود.
Comments