انواع هرس باردهی و فواید آن بخش دوم
هرس شاخه :
برای انجام این هرس لازم است از خصوصیات ویژه شاخه های هر گیاه اطلاع داشته باشید، مثلا شاخه های مو در همان سال اول تولید میوه می کند ولی شاخه های هلو پس از یک سال میوه میدهند.در هر حال،هرس شاخه عبارت است از قطع تمام یا قسمتی از شاخه با رعایت اصول زیر:
الف ) از هرس شدید و یکباره خودداری شود،زیرا این نوع هرس،باردهی نهالهای جوان را به تعویق انداخته و در درختان بارور موجب تولید نرک فراوان میشود.
ب) شاخه هایی را حذف کنید که با تنه زاویه بسته تری دارند.
ج) هرس شاخه را طوری انجام دهید که نور و هوای کافی به داخل درخت نفوذ کند.
د) در موقع اجرای هرس،خراش و بریدگی روی پوست شاخه ایجاد نشود.
ه ) شاخه های کلفت،طی دو مرحله هرس شوند. بدین ترتیب که ابتدا از فاصله 10سانتیمتری شاخه اصلی با تنه از قسمت زیر شاخه،برشی به عمق نصف قطر شاخه ایجاد کرده و سپس از بالا شروع به بریدن کنید و پس از قطع شاخه،قسمت زائد باقیمانده از درخت را جدا کنید.
قطع شاخه های قطور با 3 برش :
گهگاه هنگام قطع شاخه های کلفت و سنگین، پس از آنکه عمق برش به حدود نصف قطر شاخه رسید، در اثر وزن زیاد ،بقیه شاخه می شکند و همراه خود قسمتی از پوست و چوب تنه را قطع و زخمی می کند . برای جلوگیری از این امر، که برای سلامتی گیاه مضر است، باید چنین شاخه هایی را با سه برش قطع کرد. برش اول از زیر شاخه و به فاصله حدود 15 سانتی متر از شاخه اصلی به طوریکه یک سوم قطر شاخه قطع گردد ، برش دوم از روی شاخه به فاصله 20-25 سانتی متر از شاخه اصلی، برش سوم از محل Collar (برجستگی انتهای شاخه دارای قطر کمتر) بطوریکه شاخه بطور کامل از شاخه اصلی جدا شود.
پس باید در هنگام قطع شاخه های قطور، محل Collar حفظ شود ، در غیر اینصورت ترمیم تنه به کندی انجام شده و اغلب موجب ایجاد حفره در تنه درختان در سالهای بعد خواهد شد.در صورتی که محل Collar مشخص نباشد برای تعیین محل قطع برای تعیین محل قطع ، ابتدا یک خط فرضی موازی با تنه در نظر گزفته و با در نظر گرفتن زاویه این خط موازی با Ridge (برجستگی بین دو شاخه) خط فرضی دوم با زاویه برابر بر روی شاخه ای که قرار است قطع گردد در نظر گرفته می شود که محل قطع می باشد. همانطور که در شکل دیده می شود پس از برش شاخه ، برجستگی مختصری از شاخه دارای قطر کمتر بر روی تنه بوجود آمده که به آن Collar گفته می شود و حفظ آن در هرس شاخه های قطور بسیار حایز اهمیت می باشد.
انواع هرس شاخه:
1- خم کردن شاخه:
خم کردن شاخه باعث محدود شدن رشد رویشی شاخه میشود و از خروج شیره پرورده شاخه تا حد زیادی جلوگیری میکند.به همین خاطر شاخه هایی که خم می شوند اگر نابارور هستندف بارور می شوند و اگر بار می دهند، میزان محصول آنها بیشتر میشود.عمل خم کردن شاخه به وسیله بستن سنگ یا وزنه در انتهای شاخه و یا بستن آن به وسیله طناب یا نخ به تنه صورت میگیرد.
نمایی از خم کردن شاخه
1-1 : برداشتن پوست شاخه(حلقه زدن): برای تقویت شاخه و درشت شدن میوه های آن می توانید نوار باریکی به عرض حداکثر 5/0سانتیمتر به صورت حلقه از پوست شاخه حامل میوه را ببرید و جدا کنید.به منظور ترمیم سریع تر محل برش می توانید پوست برداشته شده را به صورت واژگون در همان محل مجددا قرار دهید.عمق برش نباید از حد پوست تجاوز کند.در اثر عمل حلقه زنی،آوندهای آبکش قطع شده و در نتیجه شیره پرورده نمی تواند از شاخه خارج شود و تماما به مصرف میوه های همان شاخه میرسد.
1-2 : زخم زدن شاخه: زخم زدن، حالت ناقص برداشتن پوست شاخه است. معمولا زخم در بالا یا پایین جوانه ایجاد میشود.زخم ایجاد شده باعث قطع شدن آوندهای آبکش میشود.اگر زخم در بالای جوانه ایجاد شود،مانع رسیدن شیره پرورده کافی به آن شده و در نتیجه جوانه به چوب(شاخه) تبدیل می شود. اما اگر زخم را در پایین جوانه ایجاد کنید، شیره ی پرورده ی فراوانی به جوانه رسیده و آن را تبدیل به گل و میوه می سازد.
2- هرس ریشه:
اگر میزان شاخ و برگ در اثر هرس یا حمله آفات و بیماریها کم شود ولی حجم ریشه ثابت باقی بماند، در فصل رشد گیاه تولید شاخ و برگ فراوان میکند که این شاخه ها اغلب نرک هستند. برعکس اگر میزان ریشه از میزان شاخ و برگ کمتر شود رشد رویشی گیاه محدود شده و گیاه زودتر به بار می نشیند . در این حالت عمر درخت کوتاه خواهد شد. پس در موقع هرس ریشه باید دقت کنید که از هرگونه عدم تعادل بین ریشه و شاخ و برگ جلوگیری به عمل آید. جهت جوان کردن درخت مو از هرس ریشه استفاده میکنند همچنین اندازه و رشد درخت سیب را با هرس ریشه محدود می سازند.
هرس ریشه از دو راه به رشد گیاه کمک می کند.
1- از راه جذب آب که به عنوان نیروی محرکه رشد به کار می رود. 2- از راه هورمون های ویژه ای از گروه جیبرلین که عامل تحریک رشد گیاهی هستند.
*مثال چشمگیر از این نوع هرس را می توان در درختان بونسای مشاهده کرد، که به وسیله آن توانسته اند درختانی چند صد ساله را که در طبیعت ارتفاعشان به ده ها متر می رسد، در گلدان و با ارتفاعی بسیار کمتر پرورش داد.
3- هرس برگ:
در مناطقی که نور کم و رطوبت هوا زیاد باشد، برای خوش رنگتر و قوی شدن میوه،می توانیم مقداری از برگها را به روش شیمیایی ویا فیزیکی هرس کنیم. چون برگ محل تبدیل شیره خام به شیره پرورده است،باید دقت کیند که از هرس شدید خودداری شود. برای انجام این هرس، از وسایلی مانند چوب بلند و یا با استفاده از دست، قسمتی از برگ های درخت را حذف می کنن تا بدین وسیله نور بیشتری به قسمت های مرکزی شاخساره بتابد و میوه از کیفیت بهتری برخوردار شود. این نوع هرس در درخنان سیب موجب خوشرنگ تر شدن میوه ها می گردد.
4- هرس گل و میوه:
جهت ایجاد تعادل بین قدرت درخت و تعداد و مقدار میوه، هرس گل و میوه را انجام میدهند. اگر درخت ضعیف و مقدار میوه آن فراوان باشد تعدادی از گلها و میوه ها در ابتدای باز شدن گلها و یا پس از تشکیل میوه به روشهای مختلف مکانیکی یا شیمیای هرس میشود. این هرس علاوه بر بهبود کیفیت محصول در رفع تناوب باردهی نیز موثر است.
*این هرس از اول بهار، یعنی زمان شکوفایی گل ها تا هنگامیکه میوه ها به قطر حدود 1 سانتی متر می رسند قابل اجرا می باشد و هدف از هرس میوه به طور کلی تنک کردن میوه نامیده می شود.
* تنظیم مقدار بار درخت متناسب با قدرت آن می باشد.
گرداورنده : خانم مهندس مدنی
نظرات کاربران